Մի իրի պատմություն. կեղծամ

Կեղծամների մասին առաջին վկայությունները պատկանում   են մոտավորապես մ.թ.ա. |||֊ հազարամյակին։ Կեղծամներ կրելը  նորաձև էր հին եգիպտացիների մոտ։ Փարավոնների ժամանակ նույնիսկ կային հատուկ մարդիկ, որոնց պարտականությունների մեջ էր  մտնում  կեղծամների պատրաստմանը հետևելը:  Ճոխ սանրվածքները պարտադիր էին յուրաքանչյուր տոնական միջոցառումների ժամանակ։ Ի դեպ,  կանացի կեղծամները ավելի հասարակ և համեստ էին, քան` տղամարդկանցը։
Ժամանակին զուգընթաց`  կեղծամների պատրաստման տեխնիկան զարգանում էր։ Մեղրամոմի օգնությամբ  սովորեցին ստեղծել  արհեստական խոպոպներ։  Օրինակ` հնագետների կողմից հայտնաբերված կեղծամը, որը թվագրվում է  մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակին, իրենից ներկայացնում էր   բազմաթիվ խոպոպներ և մի քանի երկար հյուսքեր։
Մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակի կեսին այդ արհեստական գանգուրների  նորաձևությունը ընդգրկեց Միջերկրածովյան  եւ Մերձավոր Արևելքի երկրները: Իրենց շքեղությամբ նրանք չէին  զիջում եգիպտական փարավոնների կեղծամներին: Կեղծամներ կրում էին նաև Հին Հունաստանում: Հաճախ կեղծամները օգտագործում էին թատերական ներկայացումներում, ընդ որում  դրական կերպարների  համար ընտրում  էին բաց գույնը, չարագործների համար` մուգը, շիկակարմիր կեղծամ հիմնականում  կրում էին զավեշտակատարները:
Հռոմեական կայսրության օրոք  կեղծամները նորաձև էին հատկապես կանանց շրջանում: Ամենաթանկը համարվում էին  սպիտակ մազերը, բարձր էին գնահատվում նաև  շիկակարմիր և  ծղոտագույն կեղծամները: Լավագույն սև կեղծամներ համարվում էին հնդկականը:
Միջնադարում եվրոպական երկրներում կեղծամներ կրելը  ընդունված չէր։ Ավելին, տղամարդիկ նույնիսկ երկար մազերը չէին պահում։ Միապետների  շնորհիվ սկսվեց կեղծամների  զարգացման պատմության նոր փուլը: Օրինակ` 16-րդ դարում Մեծ Բրիտանիայի թագուհի Եղիսաբեթը իր ճերմակող մազերը թաքցնելու համար  սկսեց կեղծամներ կրել։ Նա իր տրամադրության տակ  ուներ մոտ 80 կեղծամ: Բացի այդ, արհեստական ​​մազերի շնորհիվ  Լյուդովիկոս  XIV-ը թաքցրել էր իր ցանցառ մազերը:
Առավոտյան, որպես կանոն, կրում էին մուգ կեղծամներ, իսկ կեսօրին `շագանակագույն,  երեկոները` դուրս գալու համար` ճերմակ: Այսպիսով, նշանավոր տիկինը կամ տղամարդը պետք է ունենար  առնվազն երեք կեղծամ: Դրանք բավականին թանկ էին, ուստի աղքատ մարդիկ կեղծամներ պատրաստում էին  ոչ թե մազից, այլ` ձիու պոչից և կենդանիների բրդից:
Ռուսաստանում կեղծամների պատմությունը սկսվում է Պետրոս  Առաջինից: Հենց  նա առաջինը  սկսեց արհեստական մազեր կրել:  Նորաձևություն դուր եկավ կանանց, սակայն հոգևոր դասը  կտրականապես մերժեց այն: Ինքը`Պետրոս Մեծը, կրում էր  կարճ կեղծամ, որի տակից  հաճախ երևում էին երկար մազերը: Կեղծամն  արժեր ընդամենը 5 ռուբլի, և  այդ ժամանակների համար շատ էժան էր համարվում: 1722 թ. արշավանքի ժամանակ Պետրոսը կտրում է իր մազերը  և հրամայում դրանցից կեղծամ պատրաստել:
Տարբեր ժամանակներում կեղծամների պատրաստման  համար օգտագործում էին կտավատ, եգիպտացորեն, ջրիմուռներ, ակրիլ, նեյլոն, վինիլ և այլ նյութեր: Այսօր նորաձև են բնական մազերից  կեղծամները: Դրանք բավականին թանկ են: Արհեստական ​​կեղծամները շատ ավելի էժան են և ունեն մի շարք  առավելություններ: Այդպիսի կեղծամները ավելի հեշտ է խնամել, լվանալ, սանրել և այլն: Արհեստական ​​կեղծամները ավելի շատ սազում  են ակտիվ մարդկանց և մարզիկներին:     Սակայն, արտաքին տեսքով  նրանք չեն կարող համեմատվել բնական մազերից կեղծամների հետ,  որոնք մնում են աննկատելի  և բնական տեսք են ունենում:

Թարգմանությունը` Լիլիթ Թևոսյանի, 1-ին կուրս
Աղբյուրը

Реклама

Մի իրի պատմություն, Չուպա Չուպս

Չուպա Չուպսի` ամենահայտնի սառնաշաքարի պատմությունը սկսվել է 1958 թվականից: Հենց այդ ժամանակ ի ծնե  հրուշակագործ Էնրիկ Բերնաթը հիմնադրեց ընկերություն այս քաղցրավենիքի արտադրության համար, որը հետագայում ստացավ Chupa Chups Group անվանումը:
Էնրիկ Բերնաթը ծնվել է  Բարսելոնայում (Իսպանիա): Իր  նախնիներից նա ժառանգել է Granja Asturias անունով քաղցրավենիքի արտադրամասը: Գործերը լավ էին ընթանում, և ահա 1958 թ. ձեռնարկատերը որոշում է ուսումնասիրել գնորդների կողմից իր արտադրանքի սպառողական նախապատվությունը, թե որ տեսականին ամենամեծ պահանջարկն ունի:
Բերնաթի հանձնարարությամբ մարքեթինգային հետազոտությունը  անցկացրեց ֆրանսիական ընկերությունը: Արդյունքները շատ զարմացրին հրուշակագործին:     Ապրանքաարտադրության մեջ հաշվի են առնվել մեծահասակների հետաքրքրություններն ու նախասիրությունները, սակայն ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ  նրա  արտադրանքը  գնել են հիմնականում մինչեւ 16 տարեկան երեխաները: Այդ փաստն նպաստեց, որ  արտադրվի այնպիսի քաղցրավենիք,  որը կգնեն և  փոքրերը, և մեծերը։
Բացի այդ, որոշվել է օգտագործել հատուկ փաթեթավորում` նոր արտադրանքն ավելի հարմարավետ դարձնելու համար։ Չէ որ, բոլորը գիտեն, որ երեխաները հաճախ կեղտոտում են իրենց, իրենց ծնողներին և այն ամենը, ինչին որ ձեռք են տալիս  շոկոլադներ, կոնֆետներ և այլ քաղցրավենիքներ ուտելիս: Այսպիսով, Չուպա  Չուպսի ստեղծողների մոտ միտք հղացավ, որ քաղցրավենիքը կարելի է տնկել  փոքրիկ պատառաքաղի վրա, որը հարմար կլինի բռնել: Հետագայում այն փոխարինվեց պլաստմասե փայտիկով:
Այսպիսով, հրուշակեղենի պատմության մեջ հայտնվեց փայտիկով լեգենդար սառնաշաքարը: Ճիշտ է, այն սկզբում Gol (գոլ) էր կոչվում, քանի որ ֆուտբոլային գնդակի նմանություն ուներ: Ընկերության սեփականատիրոջը այս անունը դուր չեկավ, և որոշեց վերանվանել  CHUPS («chupar» — «ծծել»), իսկ հետո Chupa Chups:
Անվան և ապրանքանիշի պաշտոնական գրանցումը կատարվել է 1962 թվականին: Իսկ 1964-ին ընկերությունը հայտնի դարձավ որպես Chupa Chups, որի հիմնական արտադրությունը տեղակայված էր  Բարսելոնայի մոտ  գտնվող Սան Էստեբան դե Սասրովիրաս քաղաքում:
Չուպա  Չուպսի  պատմության մեջ ամենահիշարժանն այն է, որ Սալվադոր Դալին ինքն է մշակել  ապրանքանիշի լոգոն: Ժամանակի ընթացքում փոխվել է դիզայնը, բայց, այնուամենայնիվ,  հիմնական գծերը մնացել են: Լեգենդար նկարչի  հետ հանդիպելու համար Բերնաթը 1969-ին գնացել էր Ֆիգերաս:  Նա խնդրել էր Սալվադոր Դալիին` որոշակի  գումարի դիմաց  նկարել Չուպա  Չուպսի  համար լոգոտիպ :.
Մի քանի ժամ անց` ամեն ինչ պատրաստ էր: Արվեստագետի ստեղծած լոգոտիպը նման էր երիցուկի: Աշխատանքը լիովին բավարարեց Բերնաթին, իսկ Դալիի մասնակցությունը նպաստեց սառնաշաքարի ավելի մեծ ճանաչմանը ողջ աշխարհում:
Հայտնի է սառնաշաքարի ավելի քան 100 տեսակ։ Արտադրության տեխնիկական նորարարությունների, ինչպես նաև իր վառ փաթեթավորման և ճաշակի բազմազանության շնորհիվ այսօր Chupa Chups-ը ամենատարածված  սառնաշաքարն է աշխարհի բոլոր երկրներում, այն սիրում են և երեխաները, և մեծահասակները: 2006 թվականին Perfetti Van Melle միավորումը գնել է Chupa-Chups Group-ը, որն էլ դարձել է նրանց  գլխավոր ապրանքանիշը:
Թարգմանությունը` Ժաննա Մկրտչյանի, 1-ին կուրս:
Աղբյուրը

Մի իրի պատմություն. ատամի մածուկ

Ենթադրվում է, որ ատամի մածուկի հայտնագործողները եղել են հին եգիպտացիները։ Նրանց ձեռագրերի մեջ գտել են մածուկի բաղադրատոմսի նկարագրություն, որը գրվել է մոտավորապես մ․թ․ա․ 5000-3000 թվականներին։ բաղադրատոմսը բաղկացած է եղել գինու քացախից,  պեմզա քարից և մոխրից, որը ստացվել է ցլի ներքին օրգանները այրելուց։ Հին Հնդկաստանում գոյություն ուներ  ծիսական կարգ` Սակկա աստծո տված “փայտիկի” օգտագործումը։ Այն կատարվում էր բերանի խոռոչը մաքուր պահելու համար (դրա գործածությունը  խորհուրդ էր տվել Բուդդան)։
Սակայն, Միջնադարը չի կարելի անվանել ատամնաբուժական նորարարությունների ժամանակաշրջան։ Միայն վերին խավի ներկայացուցիչներն էին ատամները մաքրում։ Անիսոնով և հղկանյութերով փոշիները հատուկ նրանց համար էին պատրաստվում։
Ռուսաստանում ատամները մաքրելու համար կիրառում էին կեչու ածուխ, իսկ բերանի խոռոչը թարմացնելու  համար՝ ծամում էին անանուխի տերև (ձմռանը չորացրած, իսկ ամռանը՝ թարմ), որն ուներ հակամիկրոբային հատկություններ և հաճելի բույր։ Հյուսիսային շրջաններում անանուխի տեղ օգտագործում էին փշատերև բույսեր՝ եղևնի, խեժափիճի և մայրի։
18-րդ դարի վերջին Մեծ Բրիտանիայում  հայտնվեց առաջին  ատամի փոշին։ Նրա բաղադրության մեջ կային աղյուսային փոշի, կավի բեկորներ և մանրացված ֆոսֆոր։ Որպեսզի համը ավելի դուրեկան լիներ,  բրիտանացիները ավելացրել էին գլիցերին։ Որոշ ժամանակ անց բաղադրատոմսը ամբողջովին փոխվեց։ Նորը բաղկացած էր մանրացված ծառակեղևից, ածխափոշուց և բուրահաղորդիչներից, օրինակ՝ ելակի մզվածքից։ Բորակի փոշին օգտագործվում էր որպես փրփրեցնող միջոց։
   Ատամի օճառը հայտնվեց 1824 թվականին։ Նրա բաղադրության մեջ կար կավիճ, օճառ, ինչպես նաև անանուխի յուղ։ 1850 թվականին Ջոն Հարրիսը առաջարկեց կավճից  ատամի փոշի արտադրել`  հաճելի համի համար ավելացնելով դեղաբույսեր, դարչինի, մանուշակի, եղեսպակի  ծաղիկներ կամ մանրացված պտուղներ։
Ատամի մածուկ պատրաստելու գործընթացը սկսվեց 19-րդ դարի երկրորդ կեսին։ Աղացած կավճի փոշին հավասարաչափ բաշխում էին դոնդողանման զանգվածի հետ։ Հատուկ հումքը`որպես կապակցող նյութ, սկզբում պատրաստում էին գլիցերինի ջրային լուծույթում հեղուկացված օսլայով։ Հետագայում այն փոխարինվեց նատրիական աղով, որը կարող էր կայունացնել կավճի կախույթը` սուսպենզիան։
Մինչև Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը ատամի մածուկների մեծամասնության մեջ պարունակվում էր օճառ։ Քիմիական տեխնոլոգիաների զարգացման հետ զուգընթաց՝ օճառը փոխարինվեց նատրիումի ռիկինոլեաթով և նատրիումի լաուրիլսուլֆատով։ 20-րդ դարի սկզբին հայտնվեց  առաջին ատամի մածուկը,  որը կարող էր մաքրել ատամները և  թարմացնելշնչառությունը։ Նրա մեջ կար հատուկ բուժկանխարգելիչ հավելում` պեպսին, որը օգնում է վերացնել ատամների վրայի փառը և  սպիտակեցնել ատամները։.
Ֆտորի միացություններ պարունակող ատամի մածուկները սկսել են պատրաստվել 1950-ական թվականներին։ Այն նպաստում էր էմալի ամրացմանը։ Պատմության մեջ առաջին ֆտորացված հակակարիեսային ատամի մածուկը  ներկայացվել է Proctor & Gamble ընկերության կողմից 1956 թվականին։ Կալցիումի լուծվող աղերով  հարստացված մածուկները  սկսեցին պատրաստել 70-80-ականներին։ Իսկ տրիկլոզանը`  որպես հակամիկրոբային  բաղադրիչ,  սկսվեց ներառվել 1987 թվին։
Խորհրդային առաջին  ատամնամածուկը պարկուճով  թողարկվեց 1950-ին։ Դրանից առաջ այն վաճառվում էր թիթեղյա կամ պլաստմասսե տարաների մեջ։ Խորհրդային տարիներին ատամի մածուկը մեծ դեֆիցիտ էր։ Երկար ժամանակ օգտագործում էին ատամի փոշի։ Այն օգտագործում էին ինչպես  ատամների մաքրության, այնպես էլ պատուհանների ապակիները մաքրելու և մետաղյա ամանեղենը փայլեցնելու համար։
Թարգմանությունը` Աշոտ Գևորգյանի, վարժարան, 10-րդ դասարան:
Աղբյուրը

 

Հնդիկ իմաստուն Չանակյայի 15 մեծ մտքերը

1. Կարևորագույն իմաստությունը` մի կիսեք գաղտնիքները ոչ մեկի հետ, դա ձեզ կոչնչացնի:
   2. Մարդ չպիտի չափից ավելի ազնիվ լինի. ուղղաձիգ ծառերը առաջինն են կտրվում, ազնիվ մարդկանց առաջինն են կոտրում:
   3. Կրթությունը ձեր լավագույն ընկերն է: Կրթված մարդուն ամենուրեք են հարգում՚: Կրթվածությունը գեղեցկությունից և երիտասարդությունից կարևոր է:
   4. Երբեք մի ընկերացեք  ձեզանից բարձր կամ ցածր կարգավիճակով մարդկանց հետ: Այդպիսի ընկերությունը ձեզ երջանկություն չի բերի:
   5. Հիմարի համար գրքերը նույնն են, ինչպես հայելին` կույրի:
   6. Պահպանեք  ձեր երեխային  որպես գանձ առաջին հինգ տարին: Հաջորդ հինգ տարին` նախատեք: Իսկ երբ դառնա տասնվեց տարեկան, շփվեք նրա հետ որպես ընկեր: Ձեր չափահաս երեխաները  ձեր լավագույն ընկերներն են:
   7. Մարդը նշանավոր է գործերով, ոչ թե ծագումով:
   8. Ծաղիկների բույրը  միայն այնտեղից է գալիս, որտեղ քամին է փչում: Իսկ մարդու գթասրտությունը տարածվում է բոլոր ուղղություններով:
   9. Երբ սկսում եք ինչ-որ բան նախաձեռնել, մի վախեցեք  ձախողումից և մի թողեք ամեն ինչ կեսճանապարհին:
   10. Աշխարհի ամենամեծ ուժը կնոջ գեղեցկության և երիտասարդության մեջ է:
   11. Երբ վախը սողոսկի ձեր հոգու մեջ, նախահարձակ եղեք և հաղթեք նրան:
   12. Յուրաքանչյուր աշխատանք սկսելուց առաջ երեք հարց ուղղիր քեզ`  ինչու եմ դա անում, ինչպիսի արդյունքի եմ սպասում, հաջողություն կբերի այն ինձ: Միայն այն ժամանակ սկսիր, երբ այդ հարցերին բավարար պատասխաններ կգտնես:
   13. Յուրաքանչյուր ընկերության մեջ եսասիրության մասնիկ կա: Ընկերությունը առանց եսասիրության չի լինում: Այդպիսինն է դառը ճշմարտությունը:
   14. Եթե անգամ օձը թունավոր չէ,  ձևացնում է այդպիսին:
   15. Սովորեք ուրիշների սխալների վրա. դուք չեք կարող այնքան ապրել,  որ դրանք բոլորը ինքնուրույն գործեք:
   Թարգմանությունը` Կարինե Պետրոսյանի
   Աղբյուրը
   Ով է Չանակյան

Մի իրի պատմություն. շամպուն

 

 Շամպունը մազերը լվանալու ամենատարածված միջոցն է: Այն բաղկացած է մի քանի բաղադրիչներից: Առաջին շամպունը ստեղծվել է 19-րդ դարում Անգլիայում: Նախքան շամպունի գյուտը` մարդիկ իրենց մազերը լվանում էին մոխրով կամ օճառով, բայց դրանից հետո մազերի վրա բաց գույնի փառ էր գոյանում: Ազնվական  մարդիկ իրենց մազերը լվանում էին թանկարժեք յուղերով:
Շամպունի պատմությանը սկիզբ դրեց անգլիացի Կեյսի Հերբերտը: Նա խոտաբույսերը խառնեց օճառի փոշու հետ և այդ խառնուրդը անվանեց “Shaempoo”:  Կեյսի Հերբերտը հարուստ մարդ չէր և չէր էլ մտածում, որ իրեն կհաջողվի արտոնագրել իր գյուտը: Նա իր արտադրած շամպունը վաճառում էր իր տնից ոչ այնքան  հեռու`  փողոցում:  Նրա գաղափարը շատերին դուր եկավ, և շուտով խորամանկ դեղագործներն ու վարսահարդարները կրկնեցին այդ հեշտ բաղադրատոմսը:
Փոքր փաթեթներով շամպուն սկսեցին  վաճառել ամեն անկյունում:
Որոշ ժամանակ անց`  այդ շամպունի մասին  իմացան  Գերմանիայում: Այնտեղ նույնպես մարդիկ իրենց գլուխները լվանում էին օճառով ու  մոխրով, բայց մազերի վրա նստած փառից  ազատվելու համար օգտագործում  էին բենզին կամ քացախ: Գերմանիայում շամպունը նման  էր իսկականին:
Այն  մշակելով կատարելագործեց  բեռլինցի դեղագործ Հանս Շվարցկոպֆը:  Մի անգամ հաճախորդներից մեկը նրան պատմեց փոքր փաթեթներով մազեր  լվանալու  այդ  զարմանալի միջոցի մասին,  որը գնել էր Անգլիայում: Շվարցկոպֆը քիմիկոս էր, և նմանօրինակ  շամպուն ստեղծելը իր  համար դժվար չէր:
Սկզբում նա հնարեց  այդ նույն փոշու նմանատիպը և սկսեց վաճառել: Սակայն Հանսը ավելի խորամանկ էր, քան անգլիացին, և իր ազգանունով ստեղծեց “Swarzkopf” ապրանքանիշը, որն, ի դեպ,  թարգմանվում է որպես  «սև գլուխ», ու  հորինեց նմանօրինակ տարբերանշան: Միևնույն ժամանակ նա արտոնագրեց իր շամպունը:
Որոշ ժամանակ անց Շվարցկոպֆը ստեղծեց սեփական  ընկերությունը, որն զբաղվում էր շամպունի արտադրությամբ: Բաղադրատոմսը մշտապես փոփոխվում էր և մշակվում,  ավելացվում էին ծաղիկներ և խոտաբույսեր: Այն ժամանակ  հիմնականում կար ութ տեսակ շամպուն: Շամպունը օգտագործելուց հետո մազերը դառնում էին  բուրավետ և առողջ տեսք էին ունենում:
Հեղուկ շամպունի արտադրությունը  սկսվել է  1927 թվականից  Հանս Շվարցկոպֆի որդու կողմից, այդ ժամանակ  հայրն արդեն մահացած էր:
Այժմ  մազերի խնամքի  մեծ քանակությամբ միջոցներ կան, և տարեցտարի դրանց թիվը աճում է: Երևան  են եկել  խոնավացնող, վերականգնող, գունափոխող շամպուններ  տարբեր մազերի  համար:
Թարգմանությունը` Մարիաննա Շահբազյանի, 1-ին կուրս:
Աղբյուրը

Մի իրի պատմություն. հարսանեկան քող

Հարսանեկան քողի պատմական արմատները սկիզբ են առնում հին հռոմեացիների  ամուսնական արարողություններից: Այն ժամանակ մարդիկ հավատում էին չար ոգիներին, ովքեր նախանձելով երիտասարդների երջանկությանը, կարող էին նրանց  դժբախտություն բերել։ Նման բան թույլ չտալու համար հարսնացուին թաքցրել են չար աչքերից՝  նրա դեմքը քողով ծածկելով։
Եվրոպայում քող հագնելու ավանդույթը եկել է խաչակրաց արշավանքների ժամանակներից: Հին հրեական ծեսերին հետևելով,  հարսնացուին ոտքից  գլխից  փաթաթված սպիտակ ծածկոցով,  «մատուցում էին» փեսացուին։ Ծածկոցը չէին հանում մինչև արարողության ավարտը:
11-12-րդ դարերի հրեուհիները, հռոմեացիները և հույն կանայք իրենց գեղեցիկ գլուխները զարդարում էին տարբեր գույների շղարշներով, որոնք, բացի  այդ, ասեղնագործված էին արծաթե և ոսկե թելերով ։
15-րդ դարում Եվրոպայում նորաձեւ դարձած գոթական ոճով սրածայր գլխարկները  զարդարված էին քողի նման երկար շղարշով, որը հասնում էր  մինչև ոտնաթաթերը։
Պատմության յուրաքանչյուր դարաշրջան յուրօրինակ ներգործություն է ունեցել հարսանեկան այս աքսեսուարի զարգացման վրա։ Նելլի Կուստիսն առաջին ամերիկուհին էր, ով հարսանեկան արարողության ժամանակ հայտնվել է շատ նուրբ  ժանյակից  պատրաստված  երկար քողով։ Աղջիկը  նախագահ Վաշինգտոնի մտերիմների շրջապատում հայտնի և նրա աջ ձեռքը հանդիսացող մայոր Լորենս Լյուիսի հարսնացուն է եղել։
Նա իրեն զարդարել էր քողով, որպեսզի սիրելիի աչքերում նորից հիացմունք տեսնի, ինչպես այն  ժամանակ, երբ վերջինս  հիացել էր աղջկա հրեշտակային գեղեցկությամբ`  տեսնելով նրա ուրվագիծը  պատուհանի  ժանեկավոր  վարագույրի արանքից:         Հարսանեկան  քողի պատմության երկրորդ փուլը սկսվել է սինթետիկ նյութերին հարմարվելու պահից, ինչը տեղի է ունեցել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո: Այս աքսեսուարը, պարզ բոլորածալերից աճելով  մինչև պսակադրության համար շքեղ քող,  ապշեցրել է իր ձևերի բազմազանությամբ։
Ժամանակակից  հարսանեկան քողը ժամանակի ընթացքում ենթարկվել է զգալի փոփոխությունների։ Նորաձևության գագաթնակետին երկար ժամանակ մնացել են ժանյակավոր և մետաքսե  նրբագեղ շղարշները:
Թարգմանությունը` Վերժինե Կագարյանի, 1-ին կուրս
Աղբյուրը 

Մի իրի պատմություն. լուցկի

Երբ նախնադարյան մարդիկ սովորեցին կրակ ստանալ շփման միջոցով, էականորեն փոխվեց նրանց կյանքը: Սակայն  դա շատ երկար և աշխատատար գործընթաց էր: Մարդիկ միշտ ձգտում էին  հեշտացնել այն, ինչի արդյունքում ստեղծվեցին կրակ ստանալու բազմաթիվ ձևեր: Այդ հարցում  իրական բեկում եղավ լուցկու գյուտը։
1816 թ. ֆրանսիացի գիտնական Դերսոնը կրակ ստանալու համար առաջարկեց օգտագործել ֆոսֆոր: 17 տարի անց գերմանացի գիտնական Իոհանն Կամերերը օգտագործեց այդ գաղափարը և ստեղծեց աշխարհի առաջին լուցկին`  օգտագործելով սպիտակ ֆոսֆորը: Այս նյութը, ճիշտ է, հեշտությամբ բոցավառվում  էր, բայց դրա հետ մեկտեղ այն շատ թունավոր էր: Կամերերին նույնիսկ հաջողվեց  արտադրություն սկսել: Լուցկիներ շատ էին օգտագործում, այդ իսկ պատճառով հայտնվեցին ևս մի շարք այլ արտադրողներ: Սակայն, երկու տարի անց, լուցկիների արտադրությունը արգելվեց բարձր հրդեհավտանգության  պատճառով:
19-րդ դարի 40-ականներին ավստրիացի քիմիկոս Շրետերը հայտնագործեց կարմիր կամ ամորֆ ֆոսֆորը: 8 տարի անց այդ հայտնագործությունը օգտագործեց գերմանացի Բերգերը: Նա ստեղծեց լուցկիներ, որոնք բոցավառվում էին կարմիր ամորֆ ֆոսֆորի մակերեսի շփման ընթացքում: Գլխիկի բաղադրության մեջ ֆոսֆոր չկար: Նոր արտադրանքը ամբողջովին անվտանգ էր, դրա համար էլնրա արտադրությունը  Եվրոպայի բոլոր երկրներում թույլատրվեց: Որոշ ժամանակ անց լուցկիներն հայտնվեցին նաև Ռուսաստանում: 1837 թ. իր աշխատանքը սկսեց լուցկիների արտադրության առաջին գործարանը:
Մեծ պահանջարկի պատճառով լուցկիներ արտադրող ընկերությունների թիվը շեշտակիորեն աճում էր: 1914 թ. Ռուսաստանում արդեն արտադրում էին 40 միլիոն արկղից ավելի, որոնցից յուրաքանչյուրում տեղադրված էր  լուցկու հազար տուփ:
Ժամանակակից լուցկիները պատրաստում են կաղամախու փայտից: Նրանք 3,6-ից մինչև 4,8 սմ երկարությամբ փայտե  ձողիկներ են: Լուցկիների գլխիկները բաղկացած են սոսնձից, բերտոլետյան աղից և ծծմբից: Իսկ տուփի վրա  վրա քսում են սոսնձի լուծույթ, սուրմայի սուլֆիդ և ամորֆ ֆոսֆոր: Այդպիսի մակերևույթի հետ շփման արդյունքում  լուցկու գլխիկը  հեշտորեն բոցավառվում է:

Թարգմանությունը` Աննա Ղարիբյանի, 10-րդ դասարան
Աղբյուրը