Մի իրի պատմություն. չիփսեր

«Չիփս» անունը ծագել է անգլերեն «chips» բառից, ինչը նշանակում է «կտոր»: Չիփսը ստեղծվել է 1853 թվականին, իմիջիայլոց այն պատահականորեն է ստեղծվել: Մի անգամ Կոռնելիոս Վանդերբիլտը` միլիոնատերը Ամերիկայից, իջևանել էր «Moon Lake House» հյուրանոցում, որը գտնվում է Սարատոգա Սփրինգսում:
Հյուրանոցում ճաշելիս Վանդերբիլտը երեք անգամ իր դժգոհությունն էր արտահայտել, որ կարտոֆիլը կտրտված էր չափազանց մեծ շերտերով: Տեղացի խոհարար Ջորջ Քրամը, լինելով բնույթով հաստատակամ մարդ, միլիոնատիրոջ համար պատրաստում է յուղի մեջ տապակած բարակ կտրտած կարտոֆիլ: Գլխավոր խոհարարի նոր ուտեստը անսպասելիորեն դուր է գալիս Վանդերբիլտին: Նա հյուրանոցում ճաշելիս ամեն անգամ հաճույքով պատվիրում էր այդ ուտեստը: Այսպիսով, «Սարատոգի չիփսերը», ինչպես նրանց անվանեցին, դարձան ռեստորանի ֆիրմային ուտեստը:
Միջադեպից յոթ տարի անց` 1860 թվականին, Ջորջ Քրամը բացեց սեփական ռեստորանը, որտեղ մատուցվեցին չիպսեր: Սակայն, ժամանակի ընթացքում այս ուտեստը հայտնվեց նաև սննդի այլ վայրերում, ինչը զարմանալի չէր, քանի որ չիփս պատրաստելը դժվարություն չէր ներկայացնում: Շուտով չիփսը հայտնվեց Ամերիկայի լավագույն ռեստորանների ճաշացանկում:
Մինչև 1890 թվականը չիփսեր կարելի էր համտեսել միայն ռեստորաններում կամ խորտկարաններում: Իրավիճակը փոխեց Քլիվլենդում գտնվող փոքրիկ ճաշարանի սեփականատեր Ուիլյամ Թեփենդենը: Նա առաջինն էր, ով մտածեց փողոցում չիփսեր վաճառել թղթե տոպրակներով: Թեփենդենը այս քայլը կատարեց ճգնաժամի ընթացքում նոր հաճախորդներ ներգրավելու համար: Նա սկսեց չիփսեր վաճառել մի հին բեռնասայլակից: 36 տարի անց ծնվեց մոմապատ թղթերում չիփսերը փաթեթավորելու գաղափարը: Այն հուշեց Լորա Սկադդերը: Նման փաթեթը հնարավորություն էր տալիս փոխադրել չիփսերը և երկարացնել նրանց պահպանման ժամկետը: Եվ այսպիսով, չիպսերը երևացին վաճառատների դարակներում:
Սակայն չիփսերի զանգվածային արտադրությունը հնարավոր դարձավ միայն կարտոֆիլի մաքրման մեքենայի գյուտից հետո: Ավելի ուշ հայտնվեց նաև չիփսերի արդյունաբերական արտադրության առաջին մեքենան: Այն ստեղծել է Ֆրիման Մակբեթը: Նրա գյուտը անմիջապես ձեռք է բերվել ֆիրմաներից մեկի կողմից, որն էլ սկսեց չիփսերի սերիական արտադրությունը:
Չիփսերը սկզբում պատրաստվում էին առանց աղի կամ որևէ համեմունքների:1940 թ. «Tayto» ընկերությունը առաջին անգամ սկսում է չիփսեր արտադրել համային հավելումներով և այն վաճառում աղի փոքրիկ տոպրակի հետ միասին:
Ռուսերենից թարգմանեց Գրետա Հովակիմյանը:
Աղբյուրը`

 

Реклама

Ինչից է սկսվում երջանկությունը

Մի մարդ էր ապրում: Օրերից մի օր նա որոշեց դեմ դուրս գալ աշխարհում տիրող անարդարությանը և երջանկություն  գտնել  բոլորի համար։ Նա զենքը  վերցրեց ձեռքը, և որտեղ հանդիպում էր չարությանը, սկսում է պայքարել նրա դեմ:
Հանուն բոլորի երջանկության ստիպված էր շատ կրակել և սպանել ։ Ժամանակն անցնում էր, նա քնում և արթնանում էր զենքը ձեռքին, ամիսներով կռիվների մեջ էր,  բայց աշխարհը շարունակում էր մնալ նույն չարը, անարդարը և դաժանը:
Եվ ահա նա հոգնեց կռիվներից և որոշեց ընտանիք կազմել։ «Եթե չկարողացա երջանկացնել բոլորին, գոնե երջանկություն գտնեմ  իմ ընտանիքի համար»,- մտածում  էր նա։  Եվ ամեն օր նա  պայքարում էր իր մերձավորների երջանկության համար։  Շատ էր աշխատում, հաճախ քիչ էր ուտում, քիչ էր  քնում։ Այդպես էլ ծերացավ` երջանկության համար պայքարելով:
Մահվան մահճում պառկած` ողջ կյանքն էր աչքերի առաջ։ Հիշեց, թե ինչպես էր երիտասարդ  ժամանակ ուզում երջանկացնել բոլորին, ինչպես էր զենքը ձեռքին պայքարում չարի դեմ ամենուրեք, որտեղ նրա թունավոր ծիլերն էին աճում, ինչպես էր կրակում և  սպանում հանուն երջանկության, ինչպես էր  ընտանիք ստեղծում և  մեծացնում երեխաներին, շատ աշխատում, քիչ ուտում, քիչ քնում։
Հետո իր մոտ  կանչեց իր տնեցիներին և ասաց․
-Իմ ողջ կյանքի ընթացքում փորձել եմ երջանկացնել ուրիշներին։ Հիմա նոր եմ հասկանում, որ պետք է սկսեի  ինձնից։ Եթե ես սկզբից փոխեի ինձ և լինեի երջանիկ, դուք էլ կլինեիք երջանիկ։ Եվ աշխարհը կդառնար լավը, բարի և արդար:

Թարգմանությունը` Մոնիկա Ասատրյանի:
Источник: https://pritchi.ru/id_8786

Սերն ու Բաժանումը

Դաշտի ծայրին կանգնած էին Սերն ու  Բաժանումը և հիանում էին երիտասարդ  զույգով: Բաժանումն ասաց Սիրուն.
-Գռազ գանք. ես նրանց կբաժանեմ:
Սերը պատասխանեց.
-Սպասիր, թող` ես ընդամենը մեկ քայլ անեմ, իսկ այնուհետև դու կարող ես մոտենալ նրանց այնքան, ինչքան կցանկանաս, և այդ ժամանակ կտեսնենք` կարո՞ղ ես նրանց բաժանել:
Բաժանումը համաձայնվեց: Սերը մոտեցավ երիտասարդ զույգին և հպվեց  նրանց, նայեց նրանց աչքերի մեջ և տեսավ, թե ինչպես նրանց միջով կայծ անցավ: Սերը ետ քաշվեց և ասաց.
— Հիմա քո հերթն է:
Բաժանումը պատասխանեց.
-Ոչ, ես հիմա ոչինչ չեմ կարող անել. հիմա նրանց սրտերը սիրով են լցված: Ես մի քիչ ուշ նրանց կայցելեմ:
Ժամանակ անցավ: Բաժանումը մոտեցավ տանը և նայեց պատուհանից ներս, նա  տեսավ երիտասարդ մորը`ամուսնու և մանկան հետ: Բաժանումը հույս ուներ, որ Սերն արդեն մարել է, և շեմքից  ներս մտավ: Բայց, նայելով նրանց աչքերին, տեսավ Երախտագիտություն: Բաժանումը շրջվեց և ասաց.
-Ես նրանց մոտ ավելի ուշ  կգամ:
Ժամանակ անցավ: Բաժանումը կրկին հայտնվեց նրանց մոտ: Տանը աղմկում էին երեխաները, աշխատանքից  հոգնած  ամուսինն է եկել, մայրը երեխաներին էր հանգստացնում: Բաժանումը հույս ուներ, որ գոնե հիմա ինքը  կարող է նրանց բաժանել, չէ որ այդ ընթացքում և Սերը, և Երախտագիտությունը վաղուց պետք է անհետացած  լինեին նրանց սրտերից: Բայց, նայելով նրանց աչքերի մեջ, այնտեղ  Հարգանք և Ըմբռնում տեսավ:
-Ես հետո կայցելեմ,- ասաց Բաժանումը:
Դարձյալ ժամանակ անցավ: Նա կրկին եկավ նրանց մոտ: Նայում է`  երեխաները արդեն մեծ են, ալեհեր հայրը ինչ-որ բան է բացատրում նրանց, կինը ուտելիք  է պատրաստում խոհանոցում: Նայեց Բաժանումը  նրանց աչքերի մեջ և հիասթափված հոգոց հանեց. այնտեղ Վստահություն տեսավ:
-Ես հետո կգամ,- ասաց Բաժանումը և դուրս եկավ:
Էլի ժամանակ անցավ: Բաժանումը կրկին մոտեցավ  տանը: Նայում է, իսկ այնտեղ վազվզում են թոռները, իսկ բուխարու մոտ նստած է վշտով համակված  ծեր մի կին: Բաժանումն ինքն իրեն  մտածեց.ՙՙ «Ահա, կարծես եկել է իմ ժամանակը՚՚»: Ուզում էր նայել պառավի աչքերի մեջ, բայց նա ոտքի ելավ և դուրս եկավ տնից: Բաժանումը հետևեց նրան: Շուտով  պառավը գնաց գերեզմանատուն և նստեց մի  գերեզմանի մոտ: Դա իր ամուսնու գերեզմանն էր:
«Կարծես թե  ուշացել եմ,- մտածեց Բաժանումը,- ժամանակն իմ փոխարեն գործել է՚՚»: Եվ Բաժանումը նայեց պառավի արցունքներով լի աչքերի մեջ և  նրանց մեջ  տեսավ Հիշողություն` Հիշողություն Սիրո, Երախտագիտության, Հարգանքի, Ըմբռnման և Վստահության մասին:
Թարգմանությունը` Գրետա Հովակիմյանի:
Աղբյուրը

Ամենագեղեցիկը

-Մարդի~կ, օգնեցե~ք: Որդիս կորել է,- գոռում էր մայրը տոնավաճառում ամբոխի մեջ:
-Կգտնվի: Ու՞մ է պետք  քո կեղտոտ տղան,- ծիծաղելով պատասխանեց անցորդը:
-Իմ որդին ամենագեղեցիկն է` կապուտաչյա, բարձրահասակ, գանգրահեր և բարեկազմ: Ես քեզ  արծաթե մետաղադրամ կտամ, եթե գտնես որդուս,- խնդրեց մայրը:
Կես օր անցորդը փնտրում էր որդուն: Մոր մոտ էր բերում  տարբեր տղաների` բարձրահասակ և գանգրահեր, բարեկազմ և կապուտաչյա, գեղեցիկ` հրեշտակների պես:
-Ո՛չ, ի՛մ տղան  չէ, իմ տղան ավելի լավն է,- արցունքների միջից պնդում էր մայրը:
Եկավ երեկոն: Մայրն հուսահատության մեջ էր:
Հանկարծ մոտակա սայլի վրա խոտերը շարժվեցին, և դրանց տակից դուրս ելավ մի նիհար, կեղտոտ տղա:
— Ա՛յ դու, ի՛մ պատուհաս: Ամբողջովին կեղտոտվել ես, հագուստդ պատառոտել, ինձ էլ վախեցրել,- գոռաց մայրը: Բռնելով տղային` նա տղայի շորերից  թափ տվեց ծղոտները:
-Ես բոլոր քաղցրաբլիթները կերա և ցանկացա քնել, —  քանի որ չուներ դիմացի ատամները, սվսվացնելով խոսեց տղան:
-Տիկի՛ն, ինչու՞ եք ինձ խաբել,- զայրացած հարցրեց անցորդը: Ես գեղեցիկի էի փնտրում, ոչ թե այսպիսի փնթիին:
-Ի՛նքդ ես փնթին,- մռայլվեց մայրը:
-Վճարի՛ր ինձ նրա համար, որ ստիպել ես ամբողջ տոնավաճառով վազել,-պահանջեց անցորդը:
Այդ պահին զրույցին միջամտեց ծերունին.
-Մոր աչքին թույլ ձագուկը գեղեցիկ այծյամ է երևում: Մի՞թե քո մայրը քեզ աշխարհի ամենալավ երեխան չէր համարում:
Անցորդը ծիծաղեց և անցավ գնաց:
Թարգմանությունը` Էմմա Գաբրիելյանի
Աղբյուրը

Աղքատության և Հարստության մասին

Մի անգամ Աղքատությունն ու Հարստությունը իրար հետ վիճեցին, թե ով է իրենցից ավելի գեղեցիկ։ Նրանք երկար ժամանակ չէին կարողանում ինքնուրույն գտնել այդ հարցի պատասխանը և որոշեցին դիմել առաջին իսկ պատահած մարդուն:
«Թող  առաջին պատահած տղամարդը լուծի մեր վեճը», — որոշեցին նրանք և առաջացան ճանապարհով:
Նրանց ընդառաջ գալիս էր միջին տարիքի մի  տղամարդ։ Նա  միանգամից չնկատեց, թե ինչպես  երկու կողմից իր մոտ վազեցին Աղքատությունն ու  Հարստությունը:
-Միայն դու կարող ես լուծել մեր խնդիրը,- շատախոսեցին նրանք,-ասեք, ո՞վ է մեզանից ավելի գեղեցիկ:
-Ա՛յ քեզ, դժբախտություն- մտածեց  տղամարդը,- եթե ասեմ` Աղքատությունն ավելի գեղեցիկ է, Հարստությունը կնեղանա և կհեռանա ինձանից։ Իսկ եթե ասեմ`  Հարստությունն է ավելի գեղեցիկ, Աղքատությունը կարող է զայրանալ և հարձակվել ինձ վրա։ Ի՞նչ անեմ:
Տղամարդը քիչ մտածեց և ասաց նրանց.
— Երբ դուք տեղում կանգնած եք, ես այդպես միանգամից չեմ կարող պատասխանել Դուք սկզբում մի քիչ հանդարտ այս կողմ, այն կողմ քայլեք, իսկ ես կնայեմ:
Աղքատությունն ու Հարստությունը սկսեցին քայլել ճանապարհով: Եվ այսպես են քայլում, և այնպես: Երկուսն էլ ցանկանում են լավ երևալ:
-Դե,- բղավեցին նրանք վերջապես, միաձայն։ Ո՞վ է մեզանից ավելի գեղեցիկ:
Տղամարդը ժպտաց նրանց և պատասխանեց․
-Դու Աղքատություն, շատ գեղեցիկ և հմայիչ ես հետևից, երբ հեռանում ես։ Իսկ դու, Հարստություն, ուղղակի հիասքանչ ես, երբ թեքվում ես դեմքով և գալիս ես:
Թարգմանությունը` Մերի Հաջյանի:
Աղբյուրը

 

Երկու իմաստուն առակ

Առակ մեխերի մասին
Կար –չկար, շատ տաքարյուն և անզուսպ  մի երիտասարդ կար: Մի օր նրա հայրը տալիս է  մեկ պարկ մեխ և պատվիրում , որ երբ նա չկարողանա զսպել իր զայրույթը, մեկ մեխ խփի ցանկապատի սյանը:
Առաջին օրն արդեն  սյան վրա մի քանի տասնյակ մեխեր հայտնվեցին: Հաջորդ շաբաթ նա սովորեց զսպել զայրույթը, և օրեցօր այլևս սյան վրա մեխեր չէին ավելանում: Պատանին հասկացել էր, որ ավելի հեշտ է իրեն վերահսկել, քան մեխ խփել:
Վերջապես եկավ այն օրը, երբ նա ոչ մի անգամ չկորցրեց  ինքնատիրապետումը և այդ մասին պատմեց հորը, իսկ հայրն  ասաց, որ այս անգամ ամեն օր, երբ  նրան հաջողվի զսպել իրեն, կարող է սյան միջից հանել  մեկական մեխ:
Ժամանակ անցավ, և ահա  որդին կարողացավ հայտնել հորը, որ սյան վրա այլևս ոչ մի մեխ չի մնացել: Այդ ժամանակ հայրը բռնեց տղայի ձեռքը և տարավ ցանկապատի մոտ.
-Դու լավ աշխատեցիր, բայց տեսնու՞մ ես, թե որքան անցքեր կան սյան վրա։ Սյունն այլևս չի լինի այնպիսին, ինչպիսին առաջ էր: Երբ մարդուն վիրավորում ես, նրա հոգում այս անցքերի նման սպի է մնում: Եվ արդեն կարևոր չէ, թե դու դրանից հետո քանի անգամ ես ներողություն խնդրում. սպիները մնում են:

Օճառե պղպջակը
Օճառի պղպջակը փքվեց, դարձավ Օճառի կտորից մեծ :
«Մնաս բարով, նախահայր», — ասաց նա անփութորեն և թռավ մեքենաների և հետիոտների հոսքի վրայով:
Եվ ահա օճառի պղպջակը շողշողում է ծիածանի բոլոր գույներով, փայլում  արևից, և նրա պատերի միջից  երևում է թեթև ամպերով կապույտ երկինքը: Փուչիկը հպարտանում  է և ձգտում  հեռու թռչել այն վայրից, որտեղ թողել է  իր գորշ ծնողին, որպեսզի ոչ ոք չկռահի, որ ինքը նրա  հետ  որևէ կապ ունի:
«Ի՜նչ երջանկություն է, որ ես նման չեմ նրան», — մտածում է փուչիկը և հիանում  խանութների ցուցափեղկերում իր  փայլատակող արտացոլումներից:
Ամեն ոք, ով տեսնում է Օճառի պղպջակը, զարմանում է  նրա մեծությունից և ասում. «Դեռահասությու՜ն»:
Պղպջակը, հալածվելով քաղաքի միջանցիկ քամիներից, լողում է ամբոխի վրայով ու վերևից նայում անցորդներին: Նրան թվում է, թե ողջ աշխարհը միայն իրեն  է նայում,  հիանում իր մեծությամբ, փայլով և ծիածանային  գույներով:
Բայց օճառի պղպջակները պայթում են: Պայթեց նաև այս պղպջակը:
Պղտոր կաթիլն ընկավ  տան թիթեղյա քիվին: Կաթիլը չորացավ և  վերածվեց լվացքի մոխրագույն  օճառի հազիվ տեսանելի թաղանթի:
Թարգմանությունը` 1-ին կուրսի սովորողների:
Աղբյուրը`1, 2

 

 

Դդումի պատմությունից

Այս շեկ հաստլիկին լավ էին ճանաչում Հին Եգիպտոսում և Հին Հռոմում: Իրենց աշխատություններում նրան նկարագրում էին Պլինիոս Ավագը, Կոլմելլան և Պետրոնիուսը:
Բոլոր ժամանակներում և բոլոր ժողովուրդների մոտ դդումը իրար ձեռքից խլխլում էին: Այն ոչ միայն որպես ուտելիք էին գործածում, այլ նաև կենցաղային կարիքները հոգալու համար. նրանից ամաններ էին պատրաստում,  ճիլոպներ, գորգիկներ, երաժշտական գործիքներ, գլխարկներ: Լատինամերիկյան կարմրամորթները մեծ դդումներից երեխաներին լողացնելու տաշտակներ էին պատրաստում, իսկ հռոմեացիները և հին հույները  երկարավուն դդումներից ջրի կամ գինու շշեր էին փորում: Հին Չինաստանում  հեղուկներ պահելու նպատակով օգտագործում էին կաթիլաձև, երկարավուն լագենարիա տեսակի  դդումը: Դրանից պատրաստում էին Խու-լու թալիսմաններ, որոնք լիություն և հաջողություն էին բերում տուն: Իսկ նորապսակները այդ թալիսմանները որպես նվեր ստանում էին հարսանիքին, որպեսզի իրենց ընտանիքները դդումի պես պտղաբեր լինեն:
Ընդհանրապես հարավ-արևելյան Ասիայի ժողովուրդների մոտ դդումը մեծ հարգանք ուներ: Կամբոջայի բնակիչները` կխմերներն, ու Լաոսում բնակվող մոն ժողովուրդը դդումը համարում էին սուրբ նախամայր, քանի որ, համաձայն լեգենդի, այդ ժողովուրդները  սերվել են դդումից:
Հին լեգենդն ասում է, որ կախարդական  թռչունը թռչում գալիս է լաոսցու տուն և պատմում, որ ջրհեղեղ է սպասվում, որը ոչ ոքի չի խնայելու: Փրկվելու համար թռչունը ցույց է տալիս դդումը և հրամայում  ողջ ընտանիքին ջրհեղեղից թաքնվել հսկա  դդմի մեջ: Երբ որ ջրերը հանդարտվում են,  դդումը հայտնվում է  սարի գագաթին: Ջրհեղեղից փրկված հին մարդիկ հողին պահ են տալիս  փրկիչ-դդմի սերմերը: Սերմերն աճում, բազմանում են, բայց սերմերի փոխարեն դդումներից մարդիկ են դուրս գալիս` մոն և կխմեր ժողովուրդների նախածնողները:
Թաիլանդի, Կամբոջայի և Լաոսի հեքիմները մինչ այժմ դդումն օգտագործում են անպտղությունը բուժելու նպատակով, ինչպես նաև հմայական ծեսերի ժամանակ` չար ոգիներից փրկելու և հարստություն բերելու համար: Թաիլանդցիները այդպես էլ անվանում են դդումը` ոսկե պահոց:
Հայտնի է դդմի օգնությամբ տունը լիություն բերելու ծեսը. պտուղը պետք է մաքրել, նրա մեջ դնել մետաղադրամներ, և այդ «խնայատուփը» պետք է դնել տան շեմին, և դեպի տուն կգա լիությունը:

Ռուսերենից թարգմանեց Կարինե Պետրոսյանը:
Աղբյուրը